Ajax wint de Wereldcup (deel 1): de lange weg naar Tokyo
In dit artikel:
Het is vrijdag precies dertig jaar geleden dat Ajax zijn tweede wereldtitel veroverde: op 28 november 1995 versloegen de Amsterdammers in Tokyo de Braziliaanse kampioen Grêmio. Dit eerste deel van een reconstructie beschrijft de hectische aanloop naar die finale — een periode van intensieve duels, lange reizen, cultuurkrachten en tactische keuzes die de toon zetten voor het historische treffen.
Wie en wat: Ajax, onder leiding van Louis van Gaal, reisde naar Japan om in de toenmalige Wereldbeker (Toyota Cup) te strijden tegen Grêmio, dat was aangestuurd door trainer Luiz Felipe Scolari. De confrontatie was de traditionele ontmoeting tussen de Europese- en Zuid-Amerikaanse clubkampioenen en had groot prestige.
Wanneer en waar: de cruciale week begon met een Champions League-wedstrijd op woensdag 22 november 1995 in het Estadio Santiago Bernabéu tegen Real Madrid (72.000 toeschouwers). Ajax won overtuigend met 0-2. Direct daarna vertrok de ploeg op donderdag 23 november per KLM naar Tokyo, waar men op vrijdagochtend landde en zich vestigde in het Imperial Hotel, achtste verdieping.
Waarom het belangrijk was: de Wereldbeker betekende wereldwijde erkenning; Ajax wilde het succes van 1972 evenaren. Voor Grêmio en met name voor Brazilianen had de kans op wereldsucces extra lading: clubtrofeeën en het predicaat ‘beste ter wereld’ wegen daar maatschappelijk zwaar.
Belangrijke elementen uit de voorbereiding:
- Intensief programma: Van Gaal prioriteerde eerder de competitie en Champions League, waardoor de wereldbeker pas laat extra aandacht kreeg. Grêmio daarentegen stelde clubwedstrijden ondergeschikt aan Tokyo: Scolari spaarde sterkhouders en gebruikte vaak veredelde B-elftallen om in Japan zo fit mogelijk te staan.
- Scouting en informatie: door Scolari’s roulaties maakte Ajax weinig nuttige live-scouting in Brazilië; men vertrouwde op faxrapporten en VHS-beelden, omdat internet en mobiele communicatie nog in de kinderschoenen stonden.
- Reizen en acclimatisatie: de reis van 13,5 uur en een tijdsverschil van acht uur vereisten rust en een geleidelijke trainingsopbouw. Van Gaal liet de intensiteit aanvankelijk laag en gaf spelers expliciet de opdracht vermoeidheid te melden.
- Culturele en psychologische factoren: de Japanse persconferenties, het verblijf in het Imperial en ontmoetingen in Tokyo verhoogden geleidelijk de spanning en het besef van historische mogelijkheden. Kleine overwinningen — het winnen van de kleurenstrijd (Ajax speelde in witte kousen) en een discussie over het aantal buitenlandse spelers die mocht worden opgesteld (beslecht met een muntje) — leverden psychologische voorsprong op.
- Vrije tijd en teamdynamiek: bezoek aan Yoyogi Park, gezamenlijke maaltijden (tepanyaki) en de komst van oud-Ajacied Frank Rijkaard, uitgenodigd door zijn sponsor, versterkten de teamgeest en brachten ervaring uit eerdere wereldtoernooien mee.
Tijdlijn richting de wedstrijd: tot twee dagen voor de finale bleef men voornamelijk acclimatiseren; de eerste serieuze trainingssessie vond plaats op zondagmiddag 26 november, waarna de echte voorbereidingen begonnen.
Dit artikel is het eerste deel van een tweeluik; in deel 2 en de speciale uitzending ‘Big in Japan’ worden unieke foto’s en nooit eerder getoonde beelden getoond van de laatste dagen rond de historische wedstrijd Ajax–Grêmio.