Rapporten Ajax-Maccabi steunen Halsema - maar benadrukken: voedingsbodem voor het geweld is er nog
In dit artikel:
Twee recent verschenen rapporten over het geweld tijdens de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi constateren geen grote fouten in het optreden of de voorbereiding van de Amsterdamse driehoek – bestaande uit burgemeester Femke Halsema, politie en Openbaar Ministerie. De aanpak is zorgvuldig genoemd en risico’s werden serieus genomen, al werden de onvoorspelbare en explosieve flitsaanvallen op Maccabisupporters als nieuw en verraderlijk ervaren. Het geweld ontstond in de nacht van 7 op 8 november 2024, na opgelopen spanningen vanwege onder andere haatzaaiende berichten in appgroepen en conflicten tussen supporters en taxichauffeurs.
Beide onderzoeken geven geen eenduidig antwoord op de vraag of de rellen voorkomen hadden kunnen worden, maar benadrukken dat het excessieve geweld niet te voorzien was. De Inspectie Justitie & Veiligheid prijst de snelle en professionele reactie van de politie, maar adviseert een andere werkwijze bij toekomstige vormen van flitsgeweld. Tegelijkertijd is er kritiek op de communicatie: racistische leuzen van Maccabifans, deels in het Hebreeuws gescandeerd, werden door de politie niet herkend door het ontbreken van een tolk. Het COT-instituut meent dat een tolk had kunnen leiden tot beter begrip en mogelijk eerder ingrijpen. Ook vond de communicatie van de driehoek pas laat plaats, terwijl online de paniek en verkeerde geruchten, mede gevoed door uitspraken van politici als Geert Wilders en Benjamin Netanyahu, toenamen. Dit droeg bij aan onnodige spanning.
Verder wijzen de rapporten op onduidelijkheid over de rol en het mandaat van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), die zich strikt richt op terrorismebeoordelingen en niet op lokale openbare orde, wat soms tot verwarring leidde. Halsema benadrukte dat er geen verwarring was, terwijl de onderzoekers aanbevelen dat de NCTV duidelijker moet communiceren over zijn taken.
Een opvallende conclusie is de invloed van publieke beeldvorming, waarbij snelle en harde uitspraken van politici en media het maatschappelijke sentiment en de positie van politiemensen beïnvloedden. Het COT-rapport waarschuwt dat het aanhoudende geweld in het Midden-Oosten de polarisatie in Amsterdam tussen pro-Palestijnse en pro-Israëlische groepen heeft versterkt. De rellen rond Ajax-Maccabi fungeerden als katalysator voor deze verdeeldheid, die nog steeds een gevaar vormt voor nieuwe geweldsuitbarstingen. De rapporten benadrukken daarmee het blijvende risico van groepsgeweld in de stad.